انسان موجودی اجتماعی است که مدام در حال آموزش و فراگیری است و لحظه ای نباید از این امر مهم غافل شود و آموزش و علم آموزی موضوعی غیر قابل انکار است. اما وقتی بحث از آموزش در علم ارتباطات و به ویژه روابط عمومی مطرح می گردد، این بحث دوچندان اهمیت پیدا می کند، چرا که ما در دنیایی به سر می بریم که “عصر ارتباطات و اطلاعات” نام گرفته است و بنابر ماهیت و ویژگی این عصر هر روز اطلاعات و دانش این حوزه دچار تغییر و دگرگونی است و نمی توانیم خود را بی نیاز از به روز کردن اطلاعات بدانیم چرا که بدون این رویکرد محکوم به شکست خواهیم بود. بنابراین بحث آموزش به ویژه در روابط عمومی به شدت باید مورد توجه قرار گیرد چراکه عامل مهم “تعالی و پیشرفت در روابط عمومی است” ولی از علم تا عمل راهی دشوار است.
از برگزاری نخستین دوره های آموزش روابط عمومی در ایران توسط مرحوم «دکتر نطقی» پدر روابط عمومی در ایران سال ها می گذرد و تاکنون نیز ادامه، دانشگاه ها پذیرش بیشتری برای رشته روابط عمومی ایجاد کرده اند و هنوز هم هر ساله در بسیاری از سازمان ها دوره های آموزشی روابط عمومی برگزار می شود، اما هنوز هم یکی از مهم ترین مشکلات روابط عمومی در ایران بحث “آموزش” است. چرا؟
قبل از پرداختن به ادامه بحث به نظر روابط عمومی ها باید چند نکته را در بحث آموزش مدنظر قرار دهند و ابتدا باید به این سوالات پاسخ دهیم: قرار است در روابط عمومی چه بیاموزیم؟ از که بیاموزیم؟ چرا بیاموزیم و با چه انگیزه ای آموزش ببینیم؟ پاسخ به این سوالات مسائل مهمی را در حوزه آموزش در روابط عمومی برای ما روشن می کند در عین حال باید به این نکته توجه ویژه داشته باشیم که بسیاری از کارشناسان آموزشی انگیزه و علاقه به کسب آموزش و علم آموزی را زیربنای اصلی در آموزش قلمداد می کنند، چرا که تا انگیزه ای در کار نباشد ارائه بحث های آموزشی به نتیجه نخواهد رسید.
متأسفانه وضعیت حال حاضر روابط عمومی در بحث آموزش رضایتبخش نیست چرا که هنوز با وجود این همه فارغ التحصیل رشته روابط عمومی و برگزاری دوره های آموزشی در ادارات و سازمان ها هنوز هم پیشرفت چندانی حاصل نشده است و کماکان یکی از مشکلات اساسی روابط عمومی در ایران “آموزش” است.
چرا آموزش روابط عمومی در ایران ناموفق بوده است؟
اولین مسئلهای که در بحث آموزش روابط عمومی ها مطرح است این است که ما با طیفی از شاغلین روابط عمومی مواجه هستیم که دانش آموخته رشته روابط عمومی نیستند و بعضاً از دیگر واحدهای سازمانی به روابط عمومی ارجاع داده می شوند و با وضعیت و جایگاه روابط عمومی آشنا نیستند؛ و این هم نشأت گرفته از این رویکرد است که برخی از مدیران ارشد سازمانی هنوز درک درستی از جایگاه روابط عمومی در یک سازمان ندارند و برخی از مدیران روابط عمومی نیز بر اساس تخصص و تجربه به سمت و مدیریت گماشته نشده اند.
لذا همین عدم آشنایی با جایگاه روابط عمومی موجب شده است که اگر مدیران ارشد افرادی را از دیگر واحدها به روابط عمومی بفرستند بدون درنظر گرفتن این که آیا تخصص و تجربه و دانش لازم را در این زمینه دارند حضور این افراد را به رسمیت بشناسند و این مسئله منجر شده است که برای این دست افراد که جزو شاغلین محسوب می شوند هر ساله توسط اساتید روابط عمومی دوره های آموزشی برگزار شود. ولی چون انگیزه و علاقه لازم را ندارند بنابراین توفیقی هم حاصل نخواهد شد و در نهایت منجر به این مسئله شده است که ما با جامعه بی انگیزه در این حوزه مواجه باشیم که درصد علم آموزی کمی دارند.
از طرفی برخی مدیران روابط عمومی هم سهم بسزایی در این بی انگیزگی دارند، چرا که به اعتقاد برخی صاحبنظران، جامعه روابط عمومی ایران چندان که نیاز است خود را مقید به آموزش نمی بیند و این واقعیتی است که در جامعه روابط عمومی ایران شاهد هستیم؛ ولی نقشی که مدیران روابط عمومی در این زمینه دارند بسیار مهم است، نیروی انسانی جزو سرمایه اجتماعی یک سازمان محسوب می شود و عاملی جهت رشد و بهره وری آن سازمان است. لذا وقتی کارگاه و یا دوره ای در آن سازمان برگزار می شود حداقل توقع این است که این آموزش ها کاربردی و عاملی در جهت ارتقای واحد سازمانی باشد و اینجا نقش مدیر روابط است که از کارمند و پرسنلی که در این دوره ها شرکت کرده است نتیجه عملی بخواهد. بارها در برگزاری کلاس ها و دوره های آموزشی مشاهده شده است که کارمندان شرکت کننده صرفاً به دنبال تهیه گزارش به مدیریت خود از دوره برگزار شده و یا در نهایت گواهی نامه شرکت در دوره آموزشی هستند. در صورتی که کمتر مدیر و سازمانی پیدا می شود که به جنبه علمی و کاربردی این آموزش ها اهمیت دهد و این که چقدر این آموزش توانسته است کاربردی و در عمل اجرا شود و مشکل خبرنویسی، گزارش نویسی، مقاله نویسی، روابط عمومی الکترونیک و … را در روابط عمومی مربوطه مرتفع نماید. بنابر این علم و عمل دو حلقه به هم پیوسته و وابسته اند که باید همیشه مد نظر قرار گیرد.
مسئله دوم در بحث آموزش در روابط عمومی، مربوط به مباحث دانشگاهی است که از چند منظر قابل نقد و بررسی است. در این خصوص باید عنوان نمود که با وجود پذیرش تعداد زیاد دانشجویان روابط عمومی در سالهای اخیر اما هنوز هم مبحث آموزش در حوزه روابط عمومی با مشکلات فراوانی روبرو است. حتی با وجودی که بسیاری از شاغلان روابط عمومی هم به این دوره ها روی آورده اند ولی در عمل مشخص می باشد که انگیزه اصلی، بیشتر “مدرک گرایی” است تا “آموزش کاربردی” و حتی گاهی آن دسته از فارغ التحصیلانی هم که مشغول به کار می شوند در حین کار مشخص می شود به بسیاری از حوزه های تخصصی تسلط ندارند و آموزش شان کاربردی نبوده است. مسئله مهم دیگر این است که بحث های آموزشی در حوزه روابط عمومی کاربردی نیستند؛ مثلا هنوز دانشجوی فارغ التحصیل روابط عمومی به گونهای عملیاتی و اصولی نمی تواند یک خبر، گزارش و یا مقاله تدوین نماید.
نکته مهم دیگر این است که بسیاری رشته روابط عمومی را رشته ای سهل و ساده می انگارند. در صورتیکه اگر جایگاه روابط عمومی را به عنوان یکی از مهم ترین مراکز تصمیم گیری و اتاق فکر سازمانی درنظر بگیرند به راحتی در می یابند که دانش روابط عمومی امروزه صرفاً خبر و گزارش نیست؛ روابط عمومی اتاق فکری است که با وجود دنیای ارتباطات و رشد فزآینده تکنولوژی های و ابزارهای نوین ارتباطی، باید به تمامی حوزه ها تسلط داشته باشد و اطلاعاتش به روز باشد.
انواع آموزش در حوزه روابط عمومی
در این قسمت به انواع آموزش هایی که می تواند مفید باشد اشارهای گذرا خواهد شد.
۱- آموزش های دانشگاهی
تربیت نیروی متخصص برعهده محیط های آموزش عالی و دانشگاهی است و نیروی ماهر و متخصص جزو سرمایه های هر سازمانی محسوب می گردند. لذا باید توجه ویژه ای به آموزش های کاربردی و نه تنها صرفاً نظری نمود.
۲- آموزش قبل از اشتغال به کار
اگر قرار است نیرویی وارد محیط کار در روابط عمومی شود و اگر آن نیرو تخصص و تحصیلات مرتبط را ندارد حداقل قبل از شروع به کار آموزش هایی را برای وی در نظر بگیرند تا با تکنیک های روابط عمومی و ابزارهای نوین ارتباطی آشنایی یابد.
۳- آموزش های حین خدمت
آموزش حین خدمت کارمندان تنها ارائه بحث آموزشی صرف نیست چرا که به اندازه کافی در کتاب های روابط عمومی به آن پرداخته شده است. هدف اصلی از برگزاری این دوره ها باید افزایش مهارت باشد و این که بتوان در عمل، مباحث مرتبط با روابط عمومی را کاربردی تر اجرا کرد. ضمن اینکه ارائه مباحث تکراری نمی تواند راهگشا باشد؛ آموزش باید با توجه به اطلاعات و نیازهای روز باشد و هرساله اگر این دوره ها برگزار می شود، بر دانش، مهارت و افزایش کارایی ها بیفزاید.
۴- آموزش های تخصصی برای پذیرفتن مسئولیت
به نظر می آید بحث آموزش در روابط عمومی صرفاً متوجه کارمندان و دانشجویان نیست بلکه آموزش و افزایش دانش و مهارت تخصصی باید متوجه مدیران نیز باشد. چراکه طی سال های متوالی برخی از افراد به دور از ضابطه مندی و بدون تخصص و تجربه لازم به سمت مدیریت روابط عمومی منصوب شدندهاند.
لذا با توجه به مباحث ارائه شده فوق می توان نتیجه گرفت:
۱- از مهم ترین معظلات روابط عمومی ها نداشتن پرسنل آموزش دیده و عدم به کار گیری فارغ التحصیلان رشته روابط عمومی است که تاثیر مهمی در بهروه وری و ارتقای روابط عمومی دارد.
۲- نبود انگیزه و علاقه مندی لازم در کارکنان روابط عمومی به منظور فراگیری مباحث تخصصی، یکی دیگر از نقاط ضعف مرتبط با موضوع آموزش روابط عمومی است که می بایست مدیران و دست اندرکاران روابط عمومی برای آن تدبیری بیندیشند.
۳- بازنگری در سرفصل های آموزشی روابط عمومی و کاربردی کردن بحث های آموزشی در حوزه روابط عمومی می بایست در دستور کار دانشگاه های مرتبط قرار گیرد.
و سخن آخر اینکه روابط عمومی ها باید به این باور برسند که در دنیای امروزه دیگر نباید منتظر ماند تا اطلاعات-خود به خود- در اختیارشان قرار گیرد، بلکه باید خود به سراغ اطلاعات بروند و دانش خود را به روز نگهدارند. چراکه تکنیک ها و ابزارهای ارتباطی مدام در حال تغییر و اطلاعات هر روز در حال به روز شدن است؛ بنابراین خود باید به دنبال آموزش بروند نه این که آموزش به سراغ آنها بیاید و این مهم می تواند گامی اساسی در موفقیت روابط عمومی ها به شمار آید.
انتهای پیام
