مجله‌ای که جلد آن شما را به دوئل مفهومی می‌خواند!

این نشریۀ تخصصی که از تیر ۱۳۸۹ چراغ راه حرفه‌ای‌ها و علاقه‌مندان به حوزۀ ارتباطات، رسانه و روابط ‌عمومی بوده، با جلدهای مینیمال خود شما را به چالش می‌کشد تا از پوستۀ ساده‌اش عبور کنید و به ژرفای موضوعات پیچیده و روزآمد آن شیرجه بزنید.
عمدۀ جلدهای ماهنامۀ مدیریت ارتباطات با زمینۀ سفید و پالت رنگی سبز، سیاه و خاکستری طراحی شده‌اند تا پیام‌های عمیق و میان‌رشته‌ای (ارتباطات، رسانه، فلسفه، فرهنگ و…) هر شماره را به شکلی بصری منتقل کنند. این انتخاب رنگی که گاه با طرح‌های مفهومی ساده، تایپوگرافی‌های مدرن، یا دست‌نوشته‌های ظریف همراه می‌شود، نه‌تنها هویت حرفه‌ای نشریه را تقویت می‌کند، بلکه به ‌گونه‌ای هوشمندانه با موضوعات متنوع آن هم‌خوانی دارد.
بازی با فونت‌ها، حروف و نقطه‌ها، همچنین پیوند هدفمند متن و تصویر و… از ویژگی‌های بصری این جلدهاست. برخی پیام‌ها آشکارا سخن می‌گویند و برخی دیگر، مانند روایتی از «حقیقت» و «صیانت»، به زبان استعاره از محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های احتمالی حکایت دارند.
سبز، نماد تازگی، طبیعت، حیات، سرزندگی و خلاقیت است که گاه با موضوعاتی رو‌به‌رشد و توسعه مثل متاورس و هوش مصنوعی (مانند شمارۀ ۱۶۰) هم‌صدا می‌شود؛ هرچند تضاد ظریف بین طبیعی و مصنوعی، لایه‌ای از معنا می‌آفریند.
سیاه، اقتدار و جدیت را به پرونده‌های تحلیلی می‌افزاید و خاکستری، به‌عنوان یک رنگ خنثی، تعادلی بصری ایجاد می‌کند که چشم را خسته نکرده و ذهن را به محتوای درونی هدایت می‌کند.
البته در جلد برخی شماره‌های آن بنا به ضرورت، گریزی از رنگ‌های یادشده به دیگر رنگ‌ها همچون رنگ قرمز و آبی زده شده، ولی این حرکت از شمارۀ ۱۱۱ تا شماره ۱۸۰ فقط محدود به سه شماره است. هرچند تنوع‌بخشی رنگی (بنا به ضرورت موضوع و محتوا) مورد توصیه است.
البته باید به این نکته در خصوص پالت رنگی مجله توجه داشت که استفاده بیش‌ازحد از سه رنگ سبز، خاکستری و سیاه ممکن است جلدها را یکنواخت یا سرد جلوه دهد. افزودن یک رنگ برجسته می‌تواند پویایی بیشتری را به ارمغان آورد.
طرح‌های مفهومی گاه با اشکال هندسی ساده یا بعضاً انتزاعی یا آیکون‌های مرتبط با موضوع، کنجکاوی را برمی‌انگیزند. هرچند باید به این نکته توجه داشت که سادگی بیش‌ازحد ممکن است عمق محتوای داخلی را به‌خوبی منتقل نکند.
از سویی، زبان بصری این جلد محدود به زبان فارسی نبوده، بلکه مفاهیمی را به یاری زبان‌های انگلیسی، بریل، موسیقی و… را نیز به زبانی ساده به تصویر می‌کشد.
گرایش این مجله به‌ویژه از شمارۀ ۱۱۱ به این سو به آثار مینیمال، به‌نوعی انقلابی بصری در آن محسوب می‌شود؛ چراکه جلدهای این ماهنامه تا شمارۀ ۱۰۰ تنوعی از طرح‌های عکس‌محور و تصویر‌محور بر پایۀ طرح‌های گرافیکی را تجربه کرد، اما از شمارۀ ۱۰۰ تا ۱۱۱، بعد از تکرار این تجربه و نیز گریزی به طرح‌های کارتونی، به تولید جلدهایی با پایبندی به مکتب مینیمالیسم روی آورده است.
گرایش این ماهنامه به سمت مینیمالیسم مدرن در جلد خود، از تلاش آن برای همگامی با مجلات تخصصی ارتباطات حکایت دارد. آثار مینیمال حاوی فضای خالی زیاد، رنگ‌های خنثی یا تک‌رنگ (مثل سفید، خاکستری، یا آبی تیره) و المان‌های گرافیکی ساده هستند. هدف از آن، انتقال حس حرفه‌ای‌گری و تمرکز بر محتوای علمی یا تخصصی است.
هرچند در بین مجلات تخصصی ارتباطات جلدهایی بر پایۀ گرافیک‌های مفهومی (به‌خصوص مجلاتی که به موضوعات نوظهور مانند فناوری اطلاعات، رسانه‌های دیجیتال و… می‌پردازند)، سبک‌های پویا و رنگارنگ با استفاده از رنگ‌های جسورانه و تصاویر پویا (مانند عکس‌های خبری یا شخصیت‌های برجسته) و الهام از مد و فشن (مانند مجلاتی که به جنبه‌های فرهنگی ارتباطات مثل برندسازی یا رسانه‌های بصری می‌پردازند) به چشم می‌خورد.
در عمدۀ این مجلات سعی می‌شود تا از فونت‌های بدون سریف با توان خوانایی بالا و ظاهر مدرن بهره گرفته شود. در این مجلات از فونت‌های تزئینی کمتر استفاده می‌شود، جز در مواردی برای ایجاد جذابیت بصری یا مرتبط با موضوعات میان‌رشته‌ای مثل هنر و رسانه.
ساختار بصری بیشتر مجلات علمی و تخصصی ارتباطات ساختاری منظم و بر پایۀ یونیفرمی نسبتاً ثابت است. در این مجلات سعی می‌شود که به ‌جای تصاویر شلوغ، حرکت به سمت استفاده از تصاویر مفهومی یا گرافیک‌های ساده باشد.
البته تفاوت‌های منطقه‌ای و فرهنگی نیز در این مجلات تعیین‌کننده هستند؛ به‌طور مثال مجلات غربی (آمریکا و اروپا) بیشتر از طرح‌های مدرن و مینیمال استفاده می‌کنند، در حالی که در مجلات آسیایی گرایش به طرح‌های شلوغ‌تر با رنگ‌های زنده و تصاویر متعدد است.
اما به‌طور کلی بررسی روندهای نوظهور از توجه به دیجیتال‌محوری، گرافیک‌های داده‌محور و شخصی‌سازی بصری است.

و اما ماهنامۀ مدیریت ارتباطات
ماهنامۀ مدیریت ارتباطات که با رویکردی تخصصی و چندوجهی به موضوعات مرتبط با ارتباطات می‌پردازد، سعی کرده خلاء محتوای علمی و کاربردی در این حوزه را پر کند و بخشی از این تلاش‌ها، به‌موازات در جلد و ساختار گرافیکی و بصری آن نیز ظهور و بروز یافته است.
از نقاط قوت این مجله از بُعد محتوایی، تمرکز آن بر پرونده‌های تخصصی و متنوع آن است که به‌طور منظم پرونده‌هایی با موضوعات مختلف، از جمله مدیریت ارتباطات، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، هنری و… منتشر می‌کند. این پرونده‌ها معمولاً شامل تحلیل‌ها، یادداشت‌ها و مصاحبه‌هایی با صاحب‌نظران و مدیران برجسته هستند.
موضوعات جدید و به‌روز مانند هوش مصنوعی، پلتفرم‌های دیجیتال و تأثیر فناوری‌های ارتباطی بر جوامع انسانی، پرداختن به موضوعات مبتلابه حوزه‌های ارتباطی و روابط عمومی همچون «باج‌نیوز»ها، از توجه جامع این ماهنامه به موضوعات مختلف حکایت دارد که نشان‌دهندۀ سعی این نشریه برای همگامی با تحولات جهانی است.
از دیگر مزیت‌های این مجله مصاحبه‌های ویژه با شخصیت‌های برجسته، در کنار گفت‌وگو با جوانان خوش‌فکر و فعال در حوزه‌های استارتاپی یا پیشرو و نیز توجه به موضوعات میان‌رشته‌ای، داشتن تحلیل‌های کاربردی و علمی، پرداختن به موضوعات نوظهور و… است.

تلاشی در مدار اهداف
سال ۱۳۸۹ بود که امیرعباس تقی‌پور، مدیرمسئول ماهنامۀ مدیریت ارتباطات از انتشار این ماهنامه خبر داد و اینکه «هدف از انتشار این ماهنامه را توسعه و ترویج دانش مدیریت ارتباطات، معرفی آخرین دستاوردها و تجارب موفق در این حوزه و هم‌افزایی و توسعۀ تعاملات حرفه‌ای میان نخبگان و فعالان حوزۀ مدیریت ارتباطات» است.
در همان تاریخ نیز نخستین شمارۀ ماهنامۀ مدیریت ارتباطات منتشر شد که حاوی جلدی عکس‌محور بود و برخلاف یونیفرم ثابت فعلی این ماهنامه، لوگوی آن در سمت راست قرار داشت. جلدی که حاوی عکسی با نمای متوسط بود و بیننده را با نگاه‌های شخصیت موجود در تصویر به سمت تورق دعوت می‌کرد. مقایسۀ این طرح جلد با شمارۀ ۱۸۰ این ماهنامه از تلاش‌های بسیاری در جنبه‌های مختلف حکایت دارد؛ از جمله حرکت‌های خوب بصری، هرچند این تلاش‌ها همچنان می‌توانند ادامه داشته و به ارتقای بیشتر این ماهنامه بینجامند.

چند پیشنهاد
پیشنهاد می‌شود ماهنامۀ مدیریت ارتباطات به ایجاد تعادل بین مینیمالیسم و جذابیت بصری بپردازد و بنا به ضرورت با اضافه‌کردن المان‌های بصری شاخص، جلد را از سادگی بیش‌از‌حد نجات دهد. استفاده از پالت رنگی مدرن (مانند ترکیب رنگ‌های خنثی با یک رنگ برجسته) می‌تواند جلد را پویاتر کند.
بنا بر نیاز و ضرورت استفاده از رنگ‌های متضاد و مکمل برای جلب توجه می‌تواند مؤثر باشند؛ حرکتی که در موضوعاتی همچون نقش رسانه‌ها در دوقطبی‌سازی انتخابات آمریکا در استفاده از ترکیب رنگ آبی و قرمز شاهد آن هستیم.
انعکاس موضوعات نوظهور در طراحی‌های مدرن و در عین حال استفاده از المان‌های سنتی ایرانی به‌صورت مینیمال در موضوعات فرهنگی، اجتماعی و… می‌تواند راهگشا باشد.
انجام نظرسنجی در خصوص طراحی و ساختار بصری و گرافیکی مجله (از جمله در رسانه‌های اجتماعی) می‌تواند در جریان تعامل مؤثر با مخاطبان، طراحی را با سلایق مخاطب عجین کند.
در عین حال بهره‌گیری از تجارب موفق نشریات بین‌المللی با نگاهی بومی، می‌تواند الگویی رو‌به‌جلو و همگام با تحولات ارائه داده و هویت بصری را تقویت کند.

نکتۀ پایانی
در یک جمع‌بندی باید گفت که هر جلد این ماهنامه، با تیترهای کلیدی و طراحی مینیمال خود، مانند یک معما عمل می‌کند که خواننده را به کشف محتوای عمیق‌تر، از مصاحبه‌های تخصصی با صاحب‌نظران گرفته تا تحلیل‌های میان‌رشته‌ای دعوت می‌کند. این دوئل مفهومی، جایی است که خواننده نه‌تنها اطلاعات کسب می‌کند، بلکه به تفکر و گفت‌وگو دربارۀ موضوعاتی مانند آیندۀ رسانه، فناوری‌های نوظهور، یا حتی فرهنگ و هویت ایرانی ترغیب می‌شود.
شاید بتوان گفت نقطه‌قوت جلدهای ماهنامۀ مدیریت ارتباطات در همین دعوت خاموش، اما قدرتمند نهفته باشد. آنها فریاد نمی‌زنند، اما با زبان بصری خود، شما را به میدان اندیشه می‌خوانند. با این حال، افزودن المان‌های بصری پویاتر یا یک رنگ برجسته‌تر می‌تواند این دعوت‌نامه را حتی گیراتر کند؛ به‌ویژه برای مخاطبان جوانی که در دنیای دیجیتال به‌دنبال جذابیت‌های بصری هستند.
با نکات یادشده در بخش پیشنهادها شاید بتوان جذابیت بصری این ماهنامه را که همپای مجلات بین‌المللی از بُعد محتوایی و بصری در حال حرکت است، ارتقا داد.
به هر تقدیر با آنچه ذکر شد، آیا آماده‌اید با جلد ماهنامۀ مدیریت ارتباطات مواجه شده و با یک دوئل بصری وارد میدان مفهومی متفاوت آن شوید؟